De Vlaamse televisieproductiesector bevindt zich in een diepe crisis. Productiehuizen kampen met drastisch dalende winsten, terwijl sommige zelfs rode cijfers schrijven. De sector vreest dat de komende maanden de eerste faillissementen zullen volgen.
Dramatische winstdalingen
De financiële situatie van vele productiehuizen is zorgwekkend. Roses Are Blue, het bedrijf achter programma’s zoals ‘Down the Road’, zag zijn nettowinst kelderen met 140 procent in 2024. Hotel Bonka, verantwoordelijk voor ‘Dagelijkse kost’, boekte voor het tweede opeenvolgende jaar verlies.
Niet alle productiehuizen lijden onder dezelfde problemen. De Chinezen, bekend van ‘De droomfabriek’ en ‘Iedereen beroemd’, realiseerde een spectaculaire winstgroei van 3.846 procent tot 91.589 euro, na een moeilijk 2023 waarin slechts 2.231 euro winst werd behaald.
Woestijnvis in het oog van de storm
Woestijnvis neemt een bijzondere positie in binnen de sector. Als dochteronderneming van Telenet – ook eigenaar van de Play-zenders – heeft het bedrijf een bevoorrechte positie bij het produceren van dure programma’s zoals ‘De mol’ en ‘De slimste mens ter wereld’. Ook bij de VRT mag Woestijnvis lucratieve programma’s produceren, waaronder ‘De ideale wereld’, ‘Man bijt hond’ en ‘Vrede op aarde’.
Deze positie vertaalde zich in 2024 in een omzetstijging van 6 procent tot 61 miljoen euro en een winstgroei van bijna 70 procent tot 5,6 miljoen euro. Toch ontkwam ook Woestijnvis niet aan de crisis: het bedrijf moest twaalf medewerkers ontslaan vanwege een minder gevuld orderboekje. Bovendien haalde moedermaatschappij Telenet 34,12 miljoen euro uit het bedrijf via een kapitaalvermindering.
Achtergrond van de crisis
Meerdere factoren liggen aan de basis van de huidige problemen:
Veranderende kijkgewoonten: Steeds meer kijkers verlaten de lineaire televisie ten voordele van streamingdiensten. In 2024 alleen al daalde het aantal Vlamingen dat live televisie kijkt met 17 procent.
Dalende reclame-inkomsten: Techgiganten zoals Meta en Google nemen een steeds groter deel van de reclamebudgetten in, waardoor traditionele omroepen minder middelen hebben.
Overaanbod door vorige VRT-beleid: De vroegere programmadirectie onder Ricus Jansegers bestelde massaal programma’s, wat tot een overaanbod leidde. De huidige directie moet nu kosten besparen en kan nauwelijks nieuwe programma’s bestellen.
Bezuinigingen bij de openbare omroep: De VRT kreeg een strikt bezuinigingsplan opgelegd, waardoor er minder geld beschikbaar is voor nieuwe producties.
Complexe financieringsstructuur
De financiering van televisieproducties wordt steeds complexer. Voor een fictiereeks hebben productiehuizen niet alleen geld van omroepen nodig, maar ook van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF), taxshelterregelingen en internationale coproducties. Het probleem is dat al deze financieringsbronnen onder druk staan.
Menselijke impact
Achter de cijfers schuilen schrijnende verhalen. Bazen van productiehuizen breken in tranen uit wanneer hun programmavoorstellen opnieuw worden afgewezen. Nog erger is wanneer reeds bestelde programma’s worden geannuleerd in plaats van verlengd.
Vooruitzichten
An Jacobs, algemeen directeur van de VOFTP (Vereniging van Vlaamse Onafhankelijke Film- en Televisie Producenten), waarschuwt dat vooral kleine productiehuizen het moeilijk hebben. “Als je maar één of twee programma’s kan maken en die worden niet verlengd of zelfs afbesteld, dan is dat dramatisch. Dan zit je met amper of geen werk meer.”
Hoewel productiehuizen zich moeten aanpassen aan de nieuwe realiteit – bijvoorbeeld door efficiënter te werken met minder mensen – zijn er grenzen aan wat mogelijk is. De sector vreest dat zonder snelle actie de eerste faillissementen onvermijdelijk zijn.
Politieke reactie
Het Vlaams Parlement erkent de problemen en keurde recent een resolutie goed die oproept tot meer steun voor de sector. In de nieuwe beheersovereenkomst met de VRT wordt gevraagd om een substantieel deel van de VRT-middelen te investeren in Vlaamse productiehuizen. Er wordt zelfs gesproken over een concreet percentage van de VRT-financiering dat naar de onafhankelijke audiovisuele productiesector zou moeten gaan.
De komende maanden zullen uitwijzen of deze maatregelen voldoende zijn om de crisis te bezweren en de Vlaamse televisieproductiesector te redden.